Schilder schrijft een boek
De schilderijen van Thomas maken al enkele jaren deel uit van onze verhuurcollectie. Naar aanleiding van de publicatie van zijn eerste roman ‘Het straatfeest’, treffen we elkaar in hartje Brussel en ben ik nieuwsgierig naar hoe zijn verhaal en de reeks bijbehorende schilderijen tot stand zijn gekomen.
Ik herinner me jouw vroegste werk: een reeks van dubbelportretten. Die reeks was eerder donker en geladen van aard, het waren geen vrolijke personages.
> Na mijn afstuderen aan de Koninklijke Academie van Schone Kunsten van Antwerpen in 2010 zijn dit inderdaad mijn eerste werken geweest: dubbelportretten. Ik hield ervan om die dubbelportretten te maken zonder beide afgebeelde portretten te laten synchroniseren. Zo maakte ik 1 portret en, wanneer dit klaar was, hing ik hier een handdoek over om het tweede portret vooral niet op dezelfde manier te schilderen. Op die manier komt er een soort spanning in het schilderij dat ik zeer interessant vind. Zodat je je afvraagt “wat loopt hier eigenlijk mis?”, “wat gebeurt hier?”
In mijn huidige reeks schilderijen grijp ik terug naar die dubbelportretten. Ook deze reeks is niet zo heel “happy”. Het contact tussen veel mensen is tegenwoordig erg oppervlakkig. Alles lijkt me zo schraal. Dit komt volgens mij door het neoliberalisme en de gevolgen hiervan. Succes en geld zijn statussymbolen geworden. Ook op sociale media laten mensen maar een klein stukje zien van zichzelf, niemand lijkt zich nog kwetsbaar op te stellen. Succes wordt tegenwoordig ook gezien als het ontbreken van problemen. Mensen beginnen dit meer en meer ook in het echte leven toe te passen, niet enkel meer in de digitale wereld. Dit baart me wel zorgen. Als niemand zich nog wil laten kennen dan gaat het al snel over banale zaken en is een etentje tussen vrienden vreselijk saai.
Waarom gaan we dan nog naar feestjes en etentjes? Om iedereen te laten zien “ik ben goed bezig” en “ik ben mooi gekleed”? Het wordt dan meer een parade, een catwalk. Er komt geen communicatie meer tot stand. Dat is toch jammer?
In de Bernice collectie zitten voornamelijk schilderijen van jouw reeks over Italië. Je vertelde me dat deze reeks gaat over schoonheid en kleur. Een contrast dus met de donkerte van je portretten.
> De reeks “I wish I were Italian” brengt mijn passie voor Italië, kleur en schoonheid samen. Ik wil mensen doen verwonderen en gewoon blij maken. Ik wil de wereld beter maken door te tonen hoe mooi de wereld is.
Zowel in deze reeks als in de latere stillevens gaat het over de schoonheid van het dagdagelijkse leven. We worden omringd door kunstwerken. Hierbinnen (een gezellige koffiebar in de Dansaertwijk) zou ik ook zeker 10 prachtige stillevens kunnen vinden.
Maar tegelijk wil ik de wereld dus ook beter maken door erop te wijzen dat die mooie wereld bedreigd wordt. En dan kom ik opnieuw uit bij ons huidig economisch bestel. Vroeger was er een God, nu is er geld en succes waar men achter loopt. Mensen hebben zich aan deze nieuwe realiteit aangepast en stralen dit uit.
Die 2 facetten: de schoonheid van onze wereld en de bedreiging van deze mooie wereld komen samen in mijn roman.
Jouw boek is geen klassieke kunstenaarsmonografie met een overzicht van je oeuvre en bijhorende tekst?
> Klopt. Mijn boek is een picturaal verhaal. Elk hoofdstuk begint met een afbeelding van een schilderij van de straat waar ik doorheen wandel. Tijdens mijn job als jurist deed ik dagelijks een wandeling van de Melsensstraat in Brussel naar een straat in de bovenstad. Ik doorkruiste 18 straten en 2 pleinen om tot mijn werk te geraken. Ik wandelde dus van de benedenstad naar de bovenstad en ’s avonds legde ik dezelfde wandeling af maar dan naar beneden. Die wandeling was heerlijk. Ik nam elke dag dezelfde route. Het was een half uur wandelen en tijdens die wandeling kon ik nadenken over wat er gisteren op het werk was gebeurd en wat ik die dag ging doen. Gaandeweg kende ik op die route elke steen, elk standbeeld, elk plein en elke boom.
Ik heb toen een dictionnaire van de straten van Brussel gekocht en ik ben beginnen lezen over elke straat op mijn route. Achter elke straat zit een heel verhaal. Brussel bestaat al meer dan 1000 jaar dus er is al zeer veel gebeurd: oorlogen, revoluties, nieuwe overheersers, … Die 20 straten die ik dagelijks bewandelde waren ooit deel van andere straten, er zijn mensen vermoord, de rivier de Zenne lag vroeger nog bloot, …. Die straten zijn tot leven gekomen. Die verhalen relativeren je eigen verhaal.
Dus je hebt je helemaal ondergedompeld in die straten, letterlijk en figuurlijk. Je bent je route “geworden” eigenlijk?
> Inderdaad. Toen ik stopte als jurist, stopte die wandeling ook. Ik miste die wandeling. Daarom startte ik met het maken van die 20 schilderijen, één van elke straat waar ik door moest.
Een andere aanzet tot het boek was mijn liefde voor het werk van de Britse schrijfster Virginia Woolf. Zij ging heel vaak wandelen om te kunnen nadenken. In haar tweede boek “Nacht en Dag” wandelt het hoofdpersonage, Katharine, veel door de Londense straten. Tijdens die wandelingen lezen we de gedachten van die personages die als het ware op gang worden getrokken door het wandelen. Ook in “Mrs Dalloway”, één van haar bekendste boeken, kijkt de schrijfster in het hoofd van haar hoofdpersonage tijdens een wandeling in Londen. Samen met James Joyce heeft Virginia Woolf het idee geïntroduceerd in de literatuur dat je een verhaal niet enkel vormgeeft door de vertelling van opeenvolgende handelingen maar vooral door het weergeven van de gedachten van de verschillende personnages. Ze leert je een personage van binnenuit kennen. Ze schrijft ook veel over kleuren in haar boeken.
Tijdens het schilderen van deze reeks straatbeelden heb ik ook Brusselblogt leren kennen. Een heel toffe website met “all things Brussels”, kunst, restaurant recensies, enz… Ik heb hen gecontacteerd en er was interesse om deze schilderijen te publiceren. Bij de schilderijen ben ik dan ook teksten beginnen schrijven met het personage Thierry genaamd. Maandelijks publiceerde Brusselblogt een nieuw schilderij met bijhorende tekst. En zo is na 21 maanden de hele wandeling tot stand gekomen en dus een boek.
Jouw boek is een roman met afbeelding van jouw schilderijen?
> Ja. Een schilderij van de straat waar Thierry doorheen wandelt leidt elk hoofdstuk in. Het zijn dus 20 hoofdstukken. Alles begint in de Melssensstraat, bij het Sint-Katelijneplein. Het is een literaire roman over de schoonheid van die straten. Hoe beter je een stad kent hoe leuker je die stad vindt. De geschiedenis van die straten en van die staatnamen zijn geweldig.
In mijn schilderijen loop ik soms op mijn limieten om mijn ideeën over te brengen. Met woorden heb ik dat niet. De mogelijkheden zijn dan oneindig.
Tijdens die wandeling komen de gedachten van Thierry op gang. Hij heeft problemen op het werk en ook duikt er ongevraagd een oude vriend weer op. Komt Thierry wel op tijd op zijn werk aan?
Je hebt ook een zelfportret gemaakt in één van de Brusselse straten (zie afbeelding hierboven)
> Ja, dit is het laatste van de 20 schilderijen, in de Munthofstraat in Sint-Gillis. Ikzelf kijk dan om, ik kijk een laatste keer om naar mijn afgelegde route, om naar de 20 straten. De 20 doeken zijn elk ongeveer 130×180 cm. De gedachten van het personage Thierry tijdens de wandeling heb ik over de beelden van de straten geschilderd. Het eerste schilderij uit de reeks, Melsensstraat dus, is momenteel te bezichtigen in het Brusselse museum voor hedendaagse kunst: de Centrale op de groepstentoonstelling ‘Hosting’.
Andere gedachten gaan over Thierry’s jeugd, het uur dat hij in het oog moet houden, kleuren. Of seks, als iemand halfnaakt een dancing uitstrompelt, enfin, zo van die dingen.
Stel dat 1 schilderij uit de Brussel-reeks wordt verkocht. Is voor jou dan de reeks verbroken?
> Nee, dat denk ik nu niet meer, vroeger had ik dat gevoel wel. Ik vind het wel belangrijk om een portfolio mee te geven aan de koper van de hele reeks zodat hij of zij weet dat hun schilderij deel uitmaakt van een groter geheel. Zo hangen ze op een mysterieuze wijze samen met de andere eigenaren. Dat vind ik wel een mooi idee.
Het is misschien een manier om mensen te verbinden? Alle kopers van de reeks komen 1 keer per jaar samen om erover te praten.
> Ja! En het zou ook wel tof zijn om die hele reeks ooit eens in één ruimte tentoongesteld te zien. Het zal dan wel een hele grote ruimte moeten zijn. Eén wandeling doorheen een bijzonder stukje Brussel.
Het boek “Het straatfeest” van Thomas Dielman telt 86 pagina’s, is vanaf 22 november 2024 verkrijgbaar via boekscout.nl en kost 18.5€ (verzendkosten inbegrepen).
